गिरगाव चौपाटीचा राजा, मुंबई

पत्ता : 36, मुगभाट क्रॉस Ln, चर्नी रोड पूर्व, ठाकुरद्वार, गिरगाव, मुंबई, महाराष्ट्र 400004

चर्नी रोड रेल्वे स्टेशन येथे स्थित, गिरगाव चा राजा हे मुंबई शहरातील सर्वात लोकप्रिय गणेश मंडळांपैकी एक आहे. रामचंद्र तेंडुलकर यांनी 1938 मध्ये स्थापन केलेला गिरगावचा राजा गणपती म्हणून प्रसिद्ध आहे. या मंडळाची गणेशमूर्ती पर्यावरणपूरक आणि शाडू मातीची आहे. 2019च्या गणेशमूर्तीची उंची २५ फूट होती.

 गिरगावचा राजा हे शहरातील काही मोठ्या मूर्तींपैकी एक आहे. यामुळे मुंबईसाठी गिरगावची ही विलक्षण मुर्ती अत्यंत कौतुकास्पद आहे, जी पूर्णपणे पर्यावरणपूरकही आहे. पूर्णपणे शाडू माती आणि गवतापासून बनवलेले, शहरातील इतर सर्व गणपतींसाठी हे एक सकारात्मक उदाहरण आहे. शहराच्या चेतनेमध्ये हळूहळू (परंतु निश्चितपणे) प्रवेश करणाऱ्या हरित चळवळीला पाठिंबा देण्यासाठी ही गणेशाची मूर्ती प्रोत्साहित करणारी ठरते आणि तेही ऐतिहासिक आहे. मी तर म्हणेन, गिरगावच्या ह्या महाराजाला सुद्धा भेट द्यायला नक्कीच विसरू नका.

 ही मूर्ती राजेंद्र पाटकर यांनी साकारली आहे आणि ह्या मुर्तीचा वेगळेपणा म्हणजे हा कोल्हापुरी शैलीचा फेटा घालून बसतो आणि सुमारे 5.5 फूट उंच आहे आणि तिची रुंदी सुमारे 7 फूट आहे. सुरुवातीच्या काळात ही मूर्ती फक्त 8 फूट उंच होती पण त्यानंतर ती 22 फूट उंच झाली होती. त्याचा आकार आणि पर्यावरणपूरक दृष्टिकोनातून, मंडळाचे प्रमुख गणेश महादेव लिंगायत आणि आयोजकांना ह्या मुर्तीतुन पर्यावरण संवर्धनाचा संदेश द्यायचा आहे आणि मूर्तीचा आकार महत्त्वाचा नसून उत्सवामुळे एकजुटीची भावना महत्त्वाची आहे, हा संदेश देण्याचा प्रयत्न हे मंडळ दरवर्षी करत असतो.

 मूर्तीचे पाय चांदीचे असून त्यात सोन्याचा मुलामा असलेल्या बांगड्या व हार आहे. मंडळ स्थापनेपासून पाळत आलेली आणखी एक परंपरा अशी आहे की जर एखाद्याने सोंड जवळून पाहिली तर त्यावर भगवान श्रीकृष्णाचा ठसा उमटलेला दिसून येतो, असे ह्या बाप्पाचे वर्णन आहे.

2016चा इको फ्रेंडली गिरगाव चा राजा :

 गिरगावचा राजा गणेश मूर्ती ही पर्यावरणपूरक गणेशमूर्ती आहे.

 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांच्या ‘मन की बात’ या रेडिओ कार्यक्रमात त्याचे कौतुक केले होते.

 तसेच गिरगावचा राजा 2016 ची निर्मिती पहा. कोरडे गवत आणि शाडू (माती) वापरून ही मूर्ती पर्यावरणपूरक पद्धतीने बनवली आहे.

गणेश उत्सव 2019 : गिरगावचा राजा

 2019 रोजी, 2 सप्टेंबरला गणेश चतुर्थी साजरी करण्यात आली, मुंबईकर आणि देशभरातील लोक अनेक गणपती मंडळांना भेट देताना आपल्याला दिसतात पण ह्या बाप्पाची ख्यातीच नावलौकिक आहे. सर्वात प्रसिद्ध गणपती मंडळांपैकी एक म्हणजे गिरगावचा राजा, 2019 मध्ये बाप्पाच्या अस्तित्वाची 91 वर्षे पूर्ण झाली आणि ह्या वर्षी 94 वर्षे पूर्ण होतील . 1928 मध्ये स्थापन झालेला, गिरगावचा राजा अर्थातच आपल्यासाठी दरवर्षी पर्यावरणाच्या संरक्षणासाठी आपल्याला जागरूक करण्याचा प्रयत्न करत आहे.

बप्पाचे वर्णन :

 गेल्या काही वर्षांपासून मुंबईच्या गिरगावचा राजाने आपल्या गणेशाला पर्यावरणपूरक ठेवण्याकडे लक्ष दिले आहे.

 प्लास्टर ऑफ पॅरिसपासून बनवलेल्या मूर्तींचा वापर करणाऱ्या लोकांसाठी दरवर्षी आयोजकांना एक मजबूत संदेश भेटत असावा अशी आशा आहे.

 “गिरगावच्या राजाची स्थापना 1928 मध्ये झाली. त्यावेळी ही मूर्ती फक्त 8 फूट उंच होती. आज ती 22 फूट उभी आहे,” असे मंडळातील गणेश महादेव लिंगायत सांगतात.

 “1928 पासून आजपर्यंत, मुर्ती ही मातीची बनलेली आहे. तिचे वजन सुमारे 4,500 किलो असते,” ते पुढे म्हणाले.

 “ते लोकांपर्यंत संदेश पाठवू इच्छितो की जर मंडळाकडे एवढी मोठी मुर्ती पर्यावरणपूरक ठेऊ शकतोतर तसे तुम्हीही करू शकता.

 “मुंबईतील सर्व मंडळांनी त्यांच्या गणेशाची उंची कमी करण्याचा प्रयत्न केला आणि प्लास्टर ऑफ पॅरिसऐवजी मातीच्या मूर्ती वापरण्यास सुरुवात केली, तर ते निसर्ग मातेसाठी चांगले होईल.”

 “काही वर्षांपूर्वी प्लास्टिक बंदी लक्षात घेऊन, त्यामुळे ह्या मंडळाने गणपती पंडालमध्ये प्लास्टिक संकलन केंद्र सुरू केले आहे. अभ्यागत त्यांच्या प्लास्टिकच्या पिशव्या येथे ठेवू शकतात आणि त्या बदल्यात कापसाच्या पिशव्या मिळवू शकतात,”

 “पर्यावरणपूरक गणेशमूर्ती असल्‍याने, आम्‍हाला इको-फ्रेंडली व्यवस्थेकडे वाटचाल करण्‍याची आशा आहे.”

 त्यांच्या मते, गिरगावचा राजाच्या डोक्यावर लावलेला फेटा (पारंपारिक पगडी) सुमारे 5.5 फूट उंच आहे आणि तिची रुंदी सुमारे 7 फूट असते.

 “तुम्ही त्याच्या खोडावर बारकाईने लक्ष दिल्यास, तुमच्या लक्षात येईल की तेथे भगवान कृष्णाची छाप आहे. ही एक परंपरा आहे जी आपण वर्षानुवर्षे पाळली जाते,”

 “मूर्तीचे पाय आणि एक हात चांदीचा आहे. मूर्तीच्या दोन्ही हातात सोन्याचा मुलामा असलेल्या बांगड्या आणि गळ्यात हार आहे, जो दरवर्षी वापरला जात असतो.”

दरवेळी छान छान माहिती देत राहणे हे आमचे कर्तव्य तर आहेच पण त्याचबरोबरच माझ्या प्रेक्षकांना आवडेल आशा गोष्टींसाठी सतर्कता ही ठेवलीच पाहिजे… म्हणूनच न विसरता तुमच्या प्रतिक्रियेसाठी मी वाट पाहात राहीन, मग न विसरता कॉमेंट बॉक्स मध्ये प्रतिक्रिया लिहायला विसरू नका.

आज मी तुम्हाला मुंबईमधल्या प्रतिष्ठीत गणपतींपैकी अजुन एका गणपती बाप्पाला भेट देणार आहोत आणि त्यासोबत त्याचे वैशिष्ट्य जाणुन घेणार आहोत. चला तर गिरगाव चौपाटीवर तिथुनच चालत आपण आपल्या बाप्पाला भेटण्याची प्रक्रिया आरंभ करु शकतो. गिरगाव चौपाटीवरून आपला बाप्पा 1.7 कि. मी. वर आहे, फक्त 5 मि. हा रस्ता तुम्ही चालत किंवा तिथे टॅक्सीची सेवा सुद्धा उपलब्ध आहे. 

पत्ता : 36, मुगभाट क्रॉस Ln, चर्नी रोड पूर्व, ठाकुरद्वार, गिरगाव, मुंबई, महाराष्ट्र 400004

चर्नी रोड रेल्वे स्टेशन येथे स्थित, गिरगाव चा राजा हे मुंबई शहरातील सर्वात लोकप्रिय गणेश मंडळांपैकी एक आहे. रामचंद्र तेंडुलकर यांनी 1938 मध्ये स्थापन केलेला गिरगावचा राजा गणपती म्हणून प्रसिद्ध आहे. या मंडळाची गणेशमूर्ती पर्यावरणपूरक आणि शाडू मातीची आहे. 2019च्या गणेशमूर्तीची उंची २५ फूट होती.

 गिरगावचा राजा हे शहरातील काही मोठ्या मूर्तींपैकी एक आहे. यामुळे मुंबईसाठी गिरगावची ही विलक्षण मुर्ती अत्यंत कौतुकास्पद आहे, जी पूर्णपणे पर्यावरणपूरकही आहे. पूर्णपणे शाडू माती आणि गवतापासून बनवलेले, शहरातील इतर सर्व गणपतींसाठी हे एक सकारात्मक उदाहरण आहे. शहराच्या चेतनेमध्ये हळूहळू (परंतु निश्चितपणे) प्रवेश करणाऱ्या हरित चळवळीला पाठिंबा देण्यासाठी ही गणेशाची मूर्ती प्रोत्साहित करणारी ठरते आणि तेही ऐतिहासिक आहे. मी तर म्हणेन, गिरगावच्या ह्या महाराजाला सुद्धा भेट द्यायला नक्कीच विसरू नका.

 ही मूर्ती राजेंद्र पाटकर यांनी साकारली आहे आणि ह्या मुर्तीचा वेगळेपणा म्हणजे हा कोल्हापुरी शैलीचा फेटा घालून बसतो आणि सुमारे 5.5 फूट उंच आहे आणि तिची रुंदी सुमारे 7 फूट आहे. सुरुवातीच्या काळात ही मूर्ती फक्त 8 फूट उंच होती पण त्यानंतर ती 22 फूट उंच झाली होती. त्याचा आकार आणि पर्यावरणपूरक दृष्टिकोनातून, मंडळाचे प्रमुख गणेश महादेव लिंगायत आणि आयोजकांना ह्या मुर्तीतुन पर्यावरण संवर्धनाचा संदेश द्यायचा आहे आणि मूर्तीचा आकार महत्त्वाचा नसून उत्सवामुळे एकजुटीची भावना महत्त्वाची आहे, हा संदेश देण्याचा प्रयत्न हे मंडळ दरवर्षी करत असतो.

 मूर्तीचे पाय चांदीचे असून त्यात सोन्याचा मुलामा असलेल्या बांगड्या व हार आहे. मंडळ स्थापनेपासून पाळत आलेली आणखी एक परंपरा अशी आहे की जर एखाद्याने सोंड जवळून पाहिली तर त्यावर भगवान श्रीकृष्णाचा ठसा उमटलेला दिसून येतो, असे ह्या बाप्पाचे वर्णन आहे.

2016चा इको फ्रेंडली गिरगाव चा राजा :

 गिरगावचा राजा गणेश मूर्ती ही पर्यावरणपूरक गणेशमूर्ती आहे.

 पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी त्यांच्या ‘मन की बात’ या रेडिओ कार्यक्रमात त्याचे कौतुक केले होते.

 तसेच गिरगावचा राजा 2016 ची निर्मिती पहा. कोरडे गवत आणि शाडू (माती) वापरून ही मूर्ती पर्यावरणपूरक पद्धतीने बनवली आहे.

गणेश उत्सव 2019 : गिरगावचा राजा

 2019 रोजी, 2 सप्टेंबरला गणेश चतुर्थी साजरी करण्यात आली, मुंबईकर आणि देशभरातील लोक अनेक गणपती मंडळांना भेट देताना आपल्याला दिसतात पण ह्या बाप्पाची ख्यातीच नावलौकिक आहे. सर्वात प्रसिद्ध गणपती मंडळांपैकी एक म्हणजे गिरगावचा राजा, 2019 मध्ये बाप्पाच्या अस्तित्वाची 91 वर्षे पूर्ण झाली आणि ह्या वर्षी 94 वर्षे पूर्ण होतील . 1928 मध्ये स्थापन झालेला, गिरगावचा राजा अर्थातच आपल्यासाठी दरवर्षी पर्यावरणाच्या संरक्षणासाठी आपल्याला जागरूक करण्याचा प्रयत्न करत आहे.

बप्पाचे वर्णन :

 गेल्या काही वर्षांपासून मुंबईच्या गिरगावचा राजाने आपल्या गणेशाला पर्यावरणपूरक ठेवण्याकडे लक्ष दिले आहे.

 प्लास्टर ऑफ पॅरिसपासून बनवलेल्या मूर्तींचा वापर करणाऱ्या लोकांसाठी दरवर्षी आयोजकांना एक मजबूत संदेश भेटत असावा अशी आशा आहे.

 “गिरगावच्या राजाची स्थापना 1928 मध्ये झाली. त्यावेळी ही मूर्ती फक्त 8 फूट उंच होती. आज ती 22 फूट उभी आहे,” असे मंडळातील गणेश महादेव लिंगायत सांगतात.

 “1928 पासून आजपर्यंत, मुर्ती ही मातीची बनलेली आहे. तिचे वजन सुमारे 4,500 किलो असते,” ते पुढे म्हणाले.

 “ते लोकांपर्यंत संदेश पाठवू इच्छितो की जर मंडळाकडे एवढी मोठी मुर्ती पर्यावरणपूरक ठेऊ शकतोतर तसे तुम्हीही करू शकता.

 “मुंबईतील सर्व मंडळांनी त्यांच्या गणेशाची उंची कमी करण्याचा प्रयत्न केला आणि प्लास्टर ऑफ पॅरिसऐवजी मातीच्या मूर्ती वापरण्यास सुरुवात केली, तर ते निसर्ग मातेसाठी चांगले होईल.”

 “काही वर्षांपूर्वी प्लास्टिक बंदी लक्षात घेऊन, त्यामुळे ह्या मंडळाने गणपती पंडालमध्ये प्लास्टिक संकलन केंद्र सुरू केले आहे. अभ्यागत त्यांच्या प्लास्टिकच्या पिशव्या येथे ठेवू शकतात आणि त्या बदल्यात कापसाच्या पिशव्या मिळवू शकतात,”

 “पर्यावरणपूरक गणेशमूर्ती असल्‍याने, आम्‍हाला इको-फ्रेंडली व्यवस्थेकडे वाटचाल करण्‍याची आशा आहे.”

 त्यांच्या मते, गिरगावचा राजाच्या डोक्यावर लावलेला फेटा (पारंपारिक पगडी) सुमारे 5.5 फूट उंच आहे आणि तिची रुंदी सुमारे 7 फूट असते.

 “तुम्ही त्याच्या खोडावर बारकाईने लक्ष दिल्यास, तुमच्या लक्षात येईल की तेथे भगवान कृष्णाची छाप आहे. ही एक परंपरा आहे जी आपण वर्षानुवर्षे पाळली जाते,”

 “मूर्तीचे पाय आणि एक हात चांदीचा आहे. मूर्तीच्या दोन्ही हातात सोन्याचा मुलामा असलेल्या बांगड्या आणि गळ्यात हार आहे, जो दरवर्षी वापरला जात असतो.”

दरवेळी छान छान माहिती देत राहणे हे आमचे कर्तव्य तर आहेच पण त्याचबरोबरच माझ्या प्रेक्षकांना आवडेल आशा गोष्टींसाठी सतर्कता ही ठेवलीच पाहिजे… म्हणूनच न विसरता तुमच्या प्रतिक्रियेसाठी मी वाट पाहात राहीन, मग न विसरता कॉमेंट बॉक्स मध्ये प्रतिक्रिया लिहायला विसरू नका.